Тавантолгой түлш компанийн удирдлагууд өнөөдөр Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улсын Боловсролын яамны харьяа Газрын тос, шатдаг занарын иж бүрэн ашиглалтын инженерийн судалгааны төвийн эрдэмтэн, судлаачдыг хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтаар Тавантолгой түлш компанийн үйлдвэрлэж байгаа шахмал түлшний түүхий эд, чанарыг сайжруулах чиглэлээр хийсэн судлагааны үр дүн, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар санал бодлоо солилцсон юм. БНХАУ-н хувьд түүхий нүүрс хэрэглэхийг бүрэн халж хуулиар хориглосон бөгөөд шахмал түлшийг ахуйн болон үйлдвэрийн гэсэн хоёр төрлөөр үйлдвэрлэж хэрэглэдэг байна. Шахмал түлшний стандарт нь газар нутгийн бүсчлэл болоод хэрэглэгчээс хамааран хоёр өөр төрөл байдаг аж. Тухайлбал, үйлдвэрлэлд буюу их хэмжээгээр хэрэглэдэг шахмал түлшний стандартад хүхэр, азотын хий, дэгдэмхий зэргийг илүү нарийвчлан заасан байдаг бол ахуйн хэрэглээнд хэрэглэдэг шахмал түлшний стандартыг бага зэрэг сулруулж өгсөн байдаг гэдгийг эрдэмтэд онцолж байв. Тавантолгой түлш компанийн үйлдвэрлэж байгаа шахмал түлшний тухайд Монгол Улсын стандарт шаардлагыг бүрэн хангаж байгаа хэдий ч цаашид түүхий эдийг сайжруулах чиглэлээр туршилт судлагааг үргэлжлүүлэн хийх нь зүйтэй гэдгийг онцолж байлаа. БНХАУ нь утаанаас салахын утаа бага ялгаруулдаг шаталт сайтай бүтээгдэхүүнийг сонгосон нь шийдэл байсан аж. Тиймээс шахмал түлшний түүхий эдийг хагас кокст шилжүүлэх нь зүйтэй гэдгийг онцолсон. Цаашид хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлж, шахмал түлшний чанарыг сайжруулах талд туршилт, судлагааны ажлыг хамтран хийхэд бэлэн байгаа гэдгээ илэрхийлж байлаа.  

Тавантолгой түлш компани Хөдөлмөр Нийгмийн Хамгааллын Яамны харьяа Хөдөлмөрийн Аюулгүй Байдал Эрүүл Мэндийн Төвтэй хамтран ажиллах санамж бичиг байгууллаа. Санамж бичгийн хүрээнд ХАБЭА-н хууль тогтоомж, үйлдвэрийн салбарт нэн шаардлагатай зарим ажил мэргэжлийн стандарт, хөдөлмөрийн хүнд болон хортой нөхцөлд ажиллаж буй ажилчдын нийгмийн асуудал зэрэг тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх тал дээр хамтран ажиллах юм. Хөдөлмөрийн хамтын ажиллагааны санамж бичиг байгуулснаар уул уурхай, хүнд үйлдвэр болон бусад аж үйлдвэрийн салбарт ХАБЭА-н стандарт нэвтрүүлж, хөдөлмөрийн хяналтын үр дүнтэй бүтэц, тогтолцоог бий болгож, үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчнөөс урьдчилан сэргийлж, ажилтнуудын амь нас, эрүүл мэндийг хамгаалахад бодит үр дүнгээ өгөх юм. Тавантолгой түлш компанийн хувьд 2022 оноос үйлдвэрийн зарим ажлын байрыг хөдөлмөрийн хүнд нөхцөлд хамруулаад байгаа юм. Цаашид үйлдвэрт ажиллаж байгаа ажилчдын хөдөлмөрийн нөхцлийг сайжруулах ХАБ-ын аюулгүй ажиллагааг сайжруулах чиглэлд ахиц дэвшил гаргах зорилго тавиад буй юм. Энэ ажилд бодлого, арга зүйн чиглэлийн дэмжлэг үзүүлэхээ ХАБЭМ-ийн төвийнхөн илэрхийллээ.

Тавантолгой түлш компанийн Баруун үйлдвэрийн нэрэмжит спортын 5 төрөлт тэмцээн амжилттай болж өндөрлөлөө. Сагсанбөмбөг, гар бөмбөг, ширээний теннис, олс таталт, шатар гэсэн төрлөөр 22 баг өрсөлдсөнөөр Санхүү, эдийн засгийн газрын хамт олон багийн дүнгээр тэргүүлж, шилжин явах цомыг хадгалж үлдлээ. Тус газрын хувьд өнгөрсөн оны тэмцээнд багийн дүнгээр тэргүүлж байсан юм. Дэд байрт Зүүн үйлдвэр шалгарсан бол, гуравдугаар байрт Баруун үйлдвэрийн баг тамирчид шалгарлаа. Сагсанбөмбөг эрэгтэй: I байр. Зүүн үйлдвэр 1-р баг II байр. Зүүн үйлдвэр 2-р баг III байр. Санхүү, эдийн засгийн газар Сагсанбөмбөг эмэгтэй: I байр. Санхүү, эдийн засгийн газар II байр. Зүүн үйлдвэр III байр. Үйлдвэр техник, технологийн газар Волейбол эрэгтэй: I байр. Баруун үйлдвэр 2-р цех II байр. Дотоодын цэрэг III байр. Зүүн үйлдвэр Волейбол эмэгтэй: I байр. Санхүү, эдийн засгийн газар II байр. Чанар, борлуулалтын газар III байр. Баруун үйлдвэр Олс таталт: I байр. Баруун үйлдвэрийн засварын цех\ II байр. Санхүү, эдийн засгийн газар III байр. Баруун үйлдвэрийн үйл ажиллагаа Шатар эрэгтэй: I байр. ҮТТГ-ын Бэх-Очир II байр. ХАТЗГ Мөнх-Эрдэнэ III байр. Зүүн үйлдвэр Ганбат Шатар эмэгтэй: I байр. ЧБГ-ын Дагийсүрэн II байр. Дотоодын цэрэг Ундрал III байр. ЧБГ-ын Ч.Уугантуяа Ширээний теннис Эрэгтэй: I байр. ҮТТГ-ын Цэнд-Очир II байр. ҮТТГ-ын Цэдэнбал III байр. ХАТЗГ Түвшинтөгс Ширээний теннис эмэгтэй: I байр. СЭЗГ-ын Алтанзаяа II байр. ХУТЗГ-ын Ариунболор III байр. ҮТТГ-ын Дуламсүрэн

Тавантолгой түлш компанийн ажилчдын дунд зохион байгуулах "Уран тулга" мэргэжил, ур чадварын тэмцээн 2024 оны дөрөвдүгээр сарын 3-4нд Налайхын Политехникийн коллежид болно. Компанийн гагнуурчин, засварчин, цахилгаанчдын мэргэжлийн мэдлэг, ур чадварын түвшинг сорих, дээшлүүлэх, цехүүдийн ажлын уялдаа холбоог сайжруулах, багаар ажиллах чадварыг нэмэгдүүлэх, тэдний бүтээлч байдлыг дэмжиж ажил хэрэгч санаачлагыг өрнүүлэх, харилцан туршлага судлуулахад энэхүү тэмцээний зорилго оршиж байгаа юм. Тэмцээн:   -Бүтээлч ажил   -Дадлага, ур чадвар   -Мэргэжлийн мэдлэг гэсэн гурван ангилалаар явагдана. Нэг баг нь цахилгаанчин, засварчин, инженер техникийн ажилчдын төлөөллөөс бүрдсэн 6 гишүүнтэй байх бөгөөд нийт 10 баг оролцоно. Тэмцээнд түрүүлсэн багийг шилжин явах цом гадаадад аялах эрхээр шагнах бол дэд болон гутгаар байр эзэлсэн багийг өргөмжлөл, мөнгөн шагналаар шагнах юм. Тэмцээнийг Налайхын Политехникийн коллежтэй хамтран зохион байгуулж байгаа бөгөөд тус сургуулийн эрдэмтэн багш нар шүүн явуулах юм.

Тоос шороо босож, тортог буртаг бургина. Энэ бол "Тавантолгой Түлш" ХХК-ийн Зүүн бүсийн үйлдвэр. Магадгүй хүмүүс энд ажиллахаас цааргалдаг байж болох ч ажилдаа хайртай бас дуртай мянга, мянган хүн энэхүү үйлдвэрт ажиллаж, Нийслэлчүүдийн өвлийг өнтэй давахад чухал үүрэг гүйцэтгэсээр. Хэдий эмэгтэй хүн ажиллахад хэцүү ч олон сайхан бүсгүй, айл гэрийн гэр гийгүүлэгч энэ л үйлдвэртэй амьдралаа холбож, ажлыг хүнд гэж голохгүй, хэн нэгэнд гомдоллохгүй үнэнчээр ажилласаар. Иймд Ubn.mn сайт "Олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдөр"-ийг угтан "Тавантолгой Түлш" ХХК-ийн Зүүн бүсийн үйлдвэрээс дараах сурвалжилгыг бэлтгэн хүргэж байна. "Тавантолгой Түлш" ХХК "Зүүн бүсийн үйлдвэр", II ЦЕХ Биднийг уг үйлдвэрт очиход үнэхээр л цөөн тооны бүсгүйчүүд харагдаж байв. Хэдий оффисын эмэгтэй ажилтан олон ч яг үйлдвэр дээр тоотой хэдэн бүсгүй ажилладаг аж. Нийслэлчүүд бид сайжруулсан шахмал түлшийг галлагаанд хэрэглэж мэдэх ч ард нь ямар хүмүүс ямар их хүч хөдөлмөр, сэтгэл зүтгэлээ шингээдэг вэ гэдгийг төдийлөн мэдэхгүй. Магадгүй сонирхож байгаагүй хүмүүс ч олон байх. Тэгвэл энэхүү үйлдвэрт ажиллаж буй хүн бүр нийслэлийн иргэдийг тав тухтай, дулаан байлгах үүднээс өдөр, шөнийг үл харгалзан ажиллаж, чин сэтгэлээсээ, чанартай түлш үйлдвэрлэхийг зорьдог байна. Ubn.mn сайтын сурвалжлах баг Зүүн бүсийн үйлдвэрийн II цехийг зорилоо. Уг цехэд бид Холигчийн машинист Л.Бүрнээтэй уулзаж ярилцав. Түүний хувьд энэ цехийн хамгийн чухал ажлыг хариуцан ажилладаг. Өөрөөр хэлбэл түлш хэр чанартай болох нь энэ бүсгүйтэй хамааралтай гэсэн үг юм. Тэрбээр, Шугамын машинистаар ажиллахад эмэгтэй хүнээс маш их хүч шаарддаг "Би энэ үйлдвэрт яг энэ ажлыг хариуцаад 4 жил болж байна. Миний ажлын гол онцлог бол чанартай түлш гаргах. Түлшний гол орц болох цавуу, медлинг зэргийн чийгийг тааруулдаг тул хамгийн хариуцлагатай ажил гэж хэлж болно. Чийгийг ихдүүлж бас багадуулж болохгүй. Чийг таарвал түлш маш гоё гарна. Түүнээс гадна би өөрөө ч бас сайжруулсан шахмал түлш хэрэглэдэг. Хог багатай түлш хэрэглэх сайхан шүү дээ. Тийм учраас бусад хүмүүст ч бас сайхан сэтгэгдэл төрүүлэх үүднээс ажлаа чин сэтгэлээсээ, хариуцлагатай хийдэг. Бид ээлжээр ажилладаг. Тиймээс холигч машинаа дараагийн ээлждээ хүлээлгэж өгөхийн тулд ажил дууссаны дараа машиндаа цэвэрлэгээ хийдэг. Тиймээс цэвэрлэгээний ажил жаахан хэцүү. Өвлийн улиралд цэвэрлэгээг маш сайн хийхгүй бол болдоггүй. Учир нь машин маань дотроо чийгтэй учраас хөлдөх эрсдэлтэй. Тиймээс сайтар цэвэрлэх хэрэгтэй болдог. Зүүн, баруун, төвийн бүс дээр надаас өөр шугамын машинистаар ажилладаг эмэгтэй байхгүй байх. Би ганцаараа шугамын машин дээр ажилладаг эмэгтэй ажилтан. Нөгөө ээлжийн хүн маань эрэгтэй хүн л дээ. Тиймээс надаас маш их хүч шаарддаг. Дээр нь манай хамт олон ихэвчлэн залуучууд. Дүү нартайгаа ажиллахад маш их эрч хүчтэй байдаг. Эд нараасаа хоцорчихгүй юм сан гээд л их хичээнэ шүү дээ. Тиймдээ ч ажлаараа, хамт олноороо маш их бахархдаг. Дарга нар маань намайг эмэгтэй хүн учраас савлагаа руу орох уу, хөнгөн ажил хийх үү гэж асууж байсан л даа. Гэхдээ би анх ажилд орохдоо л холигчоор ажиллаж эхэлсэн болохоор гарт аль хэдийнээ орчихсон. Тийм учраас энэ ажлаа тэтгэвэрт гартлаа хийнэ гэж бодож байгаа. Одоо 5 жил үлдсэн байна" гэсэн юм. Үнэхээр л тэрбээр ажилдаа гарамгай, чадварлаг гэдэг нь харагдаж байсан юм. Бусад хүмүүс хараад ч мэдэхгүй хольцыг нүдээрээ хараад л чийг нь таарсан үгүйг хэлж байлаа. Мөн бид тус цехэд бас нэгэн чухал үүрэг гүйцэтгэгч Технологич Б.Энхжаргалтай уулзсан бөгөөд тэрбээр, Сайжруулсан шахмал түлшний технологийн горимыг алдагдуулахгүйн тулд шалгалт хийдэг "Миний ажлын чиг үүрэг бол бүтээгдэхүүний буюу сайжруулсан шахмал түлшний технологийн горимыг шалгах, түүнийг алдагдуулахгүй байх. Өөрөөр хэлбэл бүтээгдэхүүний чийгийн хэмжилтийг хийж, чанартай бүтээгдэхүүн гаргаж буй эсэхэд хяналт тавьж ажилладаг. Маш хариуцлагатай ажил" гэв. "Тавантолгой Түлш" компанийн Зүүн бүсийн үйлдвэр 3 цехтэй. Цех бүрд 20-25 бүсгүй 4 ээлжээр ажиллана. Эмэгтэй ажилчид ихэвчлэн арай хялбар учир савлагааны хэсэгт ажилладаг байна. Бид сурвалжилгынхаа явцад савлагааны хэсэгт очсон бөгөөд тэнд хэд хэдэн бүсгүй ажлаа хийн зогсоно. Ганц нэг нь бэлэн болсон сайжруулсан шахмал түлшийг савлаж байхад зарим нь бичилт хийж байсан юм. Өөрөөр хэлбэл бичилт гэдэг нь шахмал түлшний уутан дээр байдаг үйлдвэр болон он, сар, өдрийг тэмдэглэн өөрсдийн гараар өнөөдөр үйлдвэрлэж буй шахмал түлшний мэдээллийг бичдэг гэсэн үг юм. Түүнээс гадна үйлдвэрийн ажилд хамгийн чухал зүйл бол ХАБ /Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал/-ыг чандлан сахих. Тиймдээ ч ХАБ-ын ажилтнууд өглөө ээлж авахдаа бүх ажилтнууддаа аюулгүй ажиллах дүрмийг сануулахын зэрэгцээ үйлдвэрлэлийн явцад ч мөн ажилтнууддаа анхаарлаа хандуулж байдаг аж. Тиймээс бид тус цехийн ХАБ-ын мэргэжилтэн З.Ган-Учралтай уулзахад, Үйлдвэрт эмэгтэй хүн ажиллахад их хүнд байдаг "Манай үйлдвэрийн 3 цехэд эмэгтэй ХАБ-ын ажилтан ажилладаг. Миний хувьд II цехийн ХАБ хариуцсан ажилтан. Манай цехэд нийт 208 ажилтан ажилладгаас 25 нь эмэгтэй. Эмэгтэй ажилчид маань ихэвчлэн удирдлагын шит, хатаахын оператор, савлагааны оператор, шуудай бичээч зэрэг ажлуудад ажилладаг. Мөн миний хувьд ажилчдадаа ХАБ-ын заавар зөвлөгөөг өгдөг бөгөөд 2 цаг тутамд хяналт шалгалт хийдэг. Түүнчлэн энэхүү үйлдвэрт ажиллаж буй хүн бүр өөрийн эзэмшсэн мэргэжлээрээ ажиллаж байгаа учраас ажлаа маш сайн мэдэж, чин сэтгэлээсээ хийдэг. Мөн тоосжилт ихтэй учраас цэвэрлэгээ, үйлчилгээг маш сайн хийх хэрэгтэй болдог л доо. Дээр нь эмэгтэй хүн хийхэд хүнд ажил гэж боддог. Түүнээс гадна бүх ажилчдадаа хоолны хажуугаар хор саармагжуулах бүтээгдэхүүн өгч, эрүүл аюулгүй байдлыг нь ханган ажиллахыг зорьдог" хэмээв. Үнэхээр л үйлдвэрийн нөхцөл байдал тоос, тортог ихтэй. Арга ч үгүй биз сайжруулсан шахмал түлшний эхлэлээс эцсийн бүтээгдэхүүн болж хэрэглэгчдэд хүрэх хүртэлх бүх шат дамжлага энд л явагдаж байдаг тул ажиллах орчин нөхцөлд тоосжихгүй байхын аргагүй. Гэхдээ үйлдвэрийн ажилчид ажлаа хүнд хэцүү гэж голохгүй, орчин нөхцөл муу гэж хэлэхгүй аль болох чанартай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, хэрэглэгчдийн сэтгэлд хүргэхийн тулд уйгагүй хөдөлмөрлөж буй. Тэдний нэгээхэн төлөөлөл бол дээрх бүсгүйчүүд билээ. Эх сурвалж: www.UBN.mn

Тавантолгой түлш компани үйлдвэрт шаардлагатай тоног төхөөрөмж, засвар үйлчилгээнд ашиглах зарим сэлбэг хэрэгслээ хийх механик цехтэй болно. 2018 оноос хойш баруун, төв, зүүн гэсэн гурван үйлдвэрт шахмал түлшийг хийж хэрэглэгчдэдээ хүргэж ирсэн. Энэ хугацаанд үйлдвэрт ашиглагдах тоног төхөөрөмжийг тендэрээр болон бусдаар гэрээгээр гүйцэтгэтгүүлэн хийлгэж ирсэн байна. Тиймээс компанийн санхүүгийн хэмнэлтийн бодлогын хүрээнд механик цехийг ашиглалтад оруулж, шаардлагатай сэлбэг хэрэгсэл, бусдаар гүйцэтгүүлэх ажлыг өөрсдөө хийх зорилго тавьж, механик цехийг ирэх сарын 15 гэхэд ашиглалтад оруулахаар зорьж байна. Энэ цех ашиглалтад орсноор зорлого, токер, цутгуур, цахилгаан хөдөлгүүр ороох зэрэг ажлыг өөрсдөө, дотооддоо хийх боломж бүрдэх юм. Нийтдээ 16 тоног төхөөрөмжтэй, 20 хүн ажиллах боломжтой цех юм.  

  Тавантолгой түлш компани сэлгээний зүтгүүр буюу Локомобилийг өнгөрсөн сард хүлээн авсан билээ. Энэхүү хөдөлгүүрийн татах тооцооллыг мэргэжлийн байгууллага хийж, дүгнэлтэд тулгуурлан туршилтын ажлыг амжилттай хийлээ. Улаанбаатар төмөр зам хувь нийлүүлсэн нийгэмлэгийн дэргэдэх Тээврийн дээд сургуулийн дэд захирал С.Галбадрахаар татах тооцооллыг хийлгүүлжээ. Тооцооллын дагуу ачаатай 5 вагон буюу 450 тонн ачааг тэгш болон 3,5м хэвгий налуу газарт уг туршилтыг хийсэн байна. Ачаатай вагоныг хэвгийтэй газар зогсоогоод байрнаас нь хөдөлгөхөд 5км/цагийн хурдтайгаар хөдөлжээ. Мөн тэгш хэмтэй газар 10 км/цагийн хурдтай татаж байсан байна. Туршилтаар ачааны хэмжээг нэмэгдүүлэх боломжтой гэсэн дүгнэлтэд хүрсэн байна.    

Нийслэлийн гэр хороололд шахмал түлш хэрэглэж эхэлсэн үеэс эхлэн Тавантолгой түлш компани иргэдэд шахмал түлшний тухай мэдээлэл, угаараас сэргийлэх чиглэлээр зөвлөгөө мэдээлэл өгөх үүрэг бүхий Хэрэглэгчдэд үйлчлэх төвийг байгуулан ажиллаж ирсэн. Энэ хугацаанд гэрээт ажилчдыг бүртгэж, нэг гэрээт ажилтан 200-300 өрхийг хариуцан угаараас сэргийлэх чиглэлээр болон зөв галлагааны талаарх заавар зөвлөгөө, мэдээ мэдээллийг өгч ажиллаж байсан юм. Тэгвэл энэ чиглэлийн үүргийг Засгийн газрын тогтоолын дагуу Нийслэлийн Хэсэгчилсэн инженерийн хангамжийг удирдах газар хариуцахаар боллоо. Өөрөөр хэлбэл, Хэрэглэгчдэд үйлчлэх төв нь Нийслэлийн Хэсэгчилсэн инженерийн хангамжийг удирдах газрын Сайжруулсан түлшний хяналтын хэлтэс болон өөрчлөгдсөн юм. Тус хэлтсийн  70119410 дугаарын утсаар холбогдож мэдээ, мэдээлэл, заавар зөвлөгөө авахаас гадна зуух пийшингийн засварын талаарх дуудлагыг өгөх боломжтой юм.