2019-2020 оны өвөл нийслэлийн  хэмжээнд 979 өрхийн 2568 иргэн угаарын хийнд өртсөн гэх судалгаа гарчээ. Судалгааны 17,8 хувийг зуух пийшингийн битүүмжлэл муу, 10,4 хувийг зуух яндангийн холбоос засвартай, 9,6 хувийг зуух, яндангаа хөөлөөгүй битүүрсэн,16,8 хувийг  яндангийн сойлтоо хаасан байдалтай байжээ. Ийм иргэдийн хувьд зуух яндангаа хөөлөх, битүүмжлэл засварыг хийж тогтмол шалгах хэрэгтэй. Сүүлийн өдрүүдэд дулаарч байна. Гэрт амьдарч байгаа иргэд галлагаа бүрэн дуусаагүй цогшсон байхад нь яндангаа аваад өрхөө бүтээсэн байдалтай угаартах тохиолдлууд өмнө жилүүдэд олонтөө гарч байсан. Энэ үед угаар мэдрэгч яагаад дуугараагүй вэ гэхээр иргэд өөрсдөө батарейг нь салгасан, тестэлж үзээгүй, эсвэл батерей дууссан гэх шалтгаануудыг хэлдэг. Тэгэхээр иргэд өөрсдөө хариуцлагатай байхыг сануулж байна

"Тавантолгой Түлш" компанийн Хэрэглэгчдэд үйлчлэх албаны дарга Ч.Буянжаргал: " Цаг агаар дулаарах тусам гадаад, дотоод орчны агаарын температурын зөрүү багасаж зуух пийшингийн яндангийн таталт муудан угаартах эрсдэл нэмэгддэг. Иймд угаарын хийн хордлогоос урьдчилан сэргийлэх, эрсдэлээс хамгаалах зорилгоор айл өрх бүр өвлийн бэлтгэл ажлыг хангах ажлын хүрээнд зуухны бүрэн бүтэн байдлыг хангах, яндангаа хөөлөх, зөв галлагаа хийх, агааржуулалтын системийг сайжруулах, угаарын хийн мэдрэгчийнхээ тэжээлийн зайг шалгах, зөв байршуулах зайлшгүй шаардлагатай юм. Тиймээс сайжруулсан шахмал түлш хэрэглэж байгаа айл өрхүүдэд энэ заавар зөвлөмжийг хүргэж ажиллана" гэв. Угаартсан айл өрхүүдийн 60-70 хувь нь зуух, ханан пийшингийн битүүмжлэл алдагдсан, яндангаа хөөлөөгүйгээс үүдэлтэй байдаг байна. 2020 оны 10 дугаар сард БОАЖЯ-тай хамтран "Яндангаа хөөлөе" аяныг хэрэгжүүлж, аяны хүрээнд 20 гаруй мянган айлын янданг хөөлж, зуух пийшинг засварласан байна. Үүний үр дүнд 2019 оны намар, 2020 оны хавар бүртгэгдсэн угаарын хийн хордлогод өртсөн хүний тоо  2020 оны намар, 2021 оны хавар бүртгэгдсэн угаарын хийн хордлогын дуудлага мэдээлэлтэй харьцуулахад 70 гаруй хувиар буурсан үзүүлэлт гарсан байна. Угаарын хийн хордлого, түүнтэй холбоотой дуудлага мэдээллийг бууруулахад Тавантолгой түлш ХХК-ийн Хэрэглэгчдэд үйлчлэх албаны Хяналтын ажилтнуудын үүрэг оролцоо их байсан гэдгийг тэд онцолж байлаа. Хяналтын ажилтнууд тус бүр 200-250 айл өрхийг хариуцан ажиллаж, айл өрхүүдэд угаарын хийнээс урьдчилан сэргийлэх заавар зөвлөмжийг өгч ажилладаг байна. Тухайлбал, Баянзүрх дүүргийн 21 дүгээр хорооны дугаар тоотод амьдрах 49 настай эмэгтэй, нэг сартай нярай хүүхэд угаартах эрсдэлд орсон байсныг Хяналтын ажилтан эмэгтэй дөрвөн гудамжны цаанаас угаарын хийн мэдрэгчийн дуут дохиог сонсож амь насыг нь аварч байсан сайн туршлага байгаа юм. "Аюулгүй байдал-Нэгдсэн хяналт" аяны хүрээнд айл өрхүүдээс зуух пийшин хөөлүүлэх дуудлага мэдээллийг Хэрэглэгчдэд үйлчлэх албаны 7011-9400 дугаарын утсаар аван,  дуудлагын дагуу мэргэжлийн яндан хөөлөгчид газар дээр нь очиж заавар зөвлөгөө өгч, шаардлагатай тохиолдолд янданг нь хөөлж өгч байсан. Ингэхдээ дуудлага өгсөн айл бүрт хүрч үйлчлэх хомс учир заавар зөвлөгөө түлхүү өгөх юм. Аяны хүрээнд хийж хэрэгжүүлэх ажлын талаар Хэрэглэгчдэд үйлчлэх албаны дарга Ч.Буянжаргал мэдээлэл хийлээ. Тэрээр, " Цаг агаар дулаарах тусам гадаад, дотоод орчны агаарын температурын зөрүү багасаж зуух пийшингийн яндангийн таталт муудан угаартах эрсдэл нэмэгддэг. Иймд  угаарын хийн хордлогоос урьдчилан сэргийлэх, эрсдэлээс хамгаалах зорилгоор айл өрх бүр өвлийн бэлтгэл ажлыг хангах ажлын хүрээнд зуухны бүрэн бүтэн байдлыг хангах, яндангаа хөөлөх, зөв галлагаа хийх, агааржуулалтын системийг сайжруулах, угаарын хийн мэдрэгчийнхээ тэжээлийн зайг шалгах, зөв байршуулах зайлшгүй шаардлагатай юм. Тиймээс сайжруулсан шахмал түлш хэрэглэж байгаа айл өрхүүдэд энэ заавар зөвлөмжийг хүргэж ажиллана" гэв. Угаартсан айл өрхүүдийн 60-70 хувь нь зуух, ханан пийшингийн битүүмжлэл алдагдсан, яндангаа хөөлөөгүйгээс үүдэлтэй байдаг байна. 2020 оны 10 дугаар сард БОАЖЯ-тай хамтран "Яндангаа хөөлөе" аяныг хэрэгжүүлж, аяны хүрээнд 20 гаруй мянган айлын янданг хөөлж, зуух пийшинг засварласан байна. Үүний үр дүнд 2019 оны намар, 2020 оны хавар бүртгэгдсэн угаарын хийн хордлогод өртсөн хүний тоо  2020 оны намар, 2021 оны хавар бүртгэгдсэн угаарын хийн хордлогын дуудлага мэдээлэлтэй харьцуулахад 70 гаруй хувиар буурсан үзүүлэлт гарсан байна. Угаарын хийн хордлого, түүнтэй холбоотой дуудлага мэдээллийг бууруулахад Тавантолгой түлш ХХК-ийн Хэрэглэгчдэд үйлчлэх албаны Хяналтын ажилтнуудын үүрэг оролцоо их байсан гэдгийг тэд онцолж байлаа. Хяналтын ажилтнууд тус бүр 200-250 айл өрхийг хариуцан ажиллаж, айл өрхүүдэд угаарын хийнээс урьдчилан сэргийлэх заавар зөвлөмжийг өгч ажилладаг байна. Тухайлбал, өнгөрсөн оны 10 дугаар сард Баянзүрх дүүргийн 21 дүгээр хорооны дугаар тоотод амьдрах 49 настай эмэгтэй, нэг сартай нярай хүүхэд угаартах эрсдэлд орсон байсныг Хяналтын ажилтан эмэгтэй дөрвөн гудамжны цаанаас угаарын хийн мэдрэгчийн дуут дохиог сонсож амь насыг нь аварч байсан сайн туршлага байгаа юм.

Угаарын хий мэдрэгчээ зөв байрлуулсан ч хэзээ зайгаа сольсноо санахгүй байвал яндангийн таталт багасдаг хаврын улиралд сэрэмжээ дээшлүүлэн, заавал солиорой  

 

Угаарын хий бол: Нүдэнд харагдахгүй Хамарт үнэртэхгүй Чихэнд сонсогдохгүй Масканд шүүгдэхгүй Зөвхөн УГААР МЭДРЭГЧИД дуут дохио өгөх тул төхөөрөмжийн ажиллагааг бүрэн хангана уу.

Угаарын хий мэдрэгч шинээр худалдан авсан бол сав баглаа боодлоос гарган, батерейг хийж, мэдрэгч өөрийгөө шалгаж дуустал 3 мин хүлээнэ. Мэдрэгч асах үед нэг удаа улаан гэрэл анивчин, шингэнэсэн дуу гарна. Угаар мэдрэгчийг байшинтай айлууд том, хүүхдийн болон унтлагын өрөө гээд өрөө бүрт байрлуулбал илүү найдвартай. Учир нь өрөө бүрийн өгөөр сэлгэлт өөр байдаг. Ажиллаж байгаа угаар мэдрэгч 30-40 сек тутамд цэнхэр гэрэл анивчина. Цэнхэр – аюулгүй Шар – аюултай       Улаан – угаар ялгарч байна гэсэн дохио ирдэг. Нэгэнт дохио ирвэл "RESET" товчийг дараарай. Угаар ялгарч байгаа нь баталгаа бол "RESET" товчийг дарсны дараа: РРМ 70-аас доош байвал дахин дохиолол дугарахгүй. РРМ 70-200 байвал 5 минутын дараа РРМ 200-аас дээш буюу "аюултай түвшинд" байвал тун удалгүй дахин дугарна. Энэ тохиолдолд яаралтай гаар сэлгэлт хийн, халуун бүлээн юм уун, гэр бүлийн гишүүн бүрийн эрүүл мэндийн байдлыг сайтар хянаарай. Дохиоллыг тоохгүй өнгөрөөж болохгүй.

Угаарын хийнээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор "Тавантолгой түлш" компаниас "Хэрэглэгчдэд үйлчлэх алба"-ыг байгуулсан. Тус алба нь гэр хорооллын 200 өрх тутамд нэг хяналтын ажилтан ажиллаж байна. Эдгээр хяналтын ажилтан нь угаарын хийнээс сэрэмжлүүлэх заавар зөвлөмжийг хүргэж бүх дүүрэгт ажиллаж байгаа бөгөөд өөрийн хариуцсан 200 өрхөөр өдөр бүр орж яндан хөөлсөн эсэх, зуух пийшингийн бүрэн бүтэн байдал, угаар мэдрэгчийг ажиллаж буй эсэх зэргийг шалгаж байгаа аж. "Тавантолгой түлш" ХХК-ийн "Хэрэглэгчдэд үйлчлэх алба"-ны дарга Ч.Буянжаргал "Хяналтын ажилтнууд өрх бүрээр орж ажиллахад угаар мэдрэгчээ авдартаа хийгээд хадгалсан, зай нь дууссан, буруу байрлуулсан, яндангаа хөөлөөгүй зуух пийшингийн битүүмжлэлээ засварлаагүй зөрчлүүд их илэрч байна. Галлагаа эхэлсэн энэ үед угаарын хийнд хөнгөн хэлбэрээр өртсөн дуудлагын дагуу очиход түлшээ бүрэн шатаж дуусаагүй байхад бороо ороод байна гэх шалтгаанаар өрхөө бүтээж унтсан байсан. Тиймээс шахмал түлш шаталт удаан учраас гэрт амьдарч байгаа иргэдийг яндангаа битгий аваач гэж зөвлөмөөр байна. Хяналтын ажилчид маань гэрт амьдарч байгаа иргэдэд зориулаад агааржуулалтын хоолой хийж өгсөн.Ийм тохиолдолд өрхөө татаж яндангаа авах шаардлагаггүй. Дахин зөвлөхөд иргэд хариуцлагатай байж зуух яндангаа хөөлж, аюулгүй байдлаа хангах хэрэгтэй байна" гэлээ.

НОБГ-ын Гамшгаас урьдчилан сэргийлэх хэлтсийн дарга, хурандаа Г.Нэргүй: -Өнгөрсөн жилүүдийн давтамжаар  хаврын улиралд угаарын хийнд хордсон иргэд эмнэлэгийн тусламж үйлчилгээ авч, амь насаа алдах эрсдэл үүсдэг. НОБГ-т ирдэг дуудлагуудын дотор яндагийн сойлтыг хаасан, түлшээ буруу, өрхөө бүтээсэн, зуух болон ханан пийшингийн битүүмжлэл алдсан зэрэг шалтгаанууд байна. Улаанбаатар хотын иргэдэд  2019 онд 180 мянга орчим төслийн зуух тараасан байдаг. Стандартын зууханд галлагаа зөв хийж сурмаар байна. Мөн  угаар мэдрэгчийг  зай  дууссан гэсэн шалтгаан салгаж  байна. Иймд хаврын хуурайшилт эхэлсэн учраас иргэд та бүхнийг анхаарал сэрэмжтэй байхыг хүсье. Ногоон бүсэд гал гаргах, шар өвс шатаах зэрэг зөрчил гарсан тохиолдолд зөрчлийн тухай хуулиар торгууль ноогдуулж, хохирлыг нөхөн төлүүлэх хуулийн заалттай байдаг хэмээн мэдээлэв.   URL: http://www.fact.mn/421590.html

Айл өрхүүд зуухны таталтаа лааны дөлөөр шалгах боломжтой. Хэрвээ лааны дөл хөдөлгөөнтэй байвал яндангийн таталт сайн байгаа гэсэн үг. Байшинтай айлуудын яндангийн өндөр нь шувуун нуруунаас дор хаяж 50 сантиметрээс багагүй байх ёстой. Хэрвээ бага байвал яндангийн утаа таталтад сөргөөр нөлөөлж, угаар үүсэх нөхцлийг бий болгодог. Дулаарах тусам айл, өрхүүдийн галлагааны тоо багасдаг. Зуухыг удаан хугацаагаар галлахгүй байж байгаад галласан тохиолдолд зуухандаа эхлээд цаас модыг хийж шатаасны дараа түлшээ хийх хэрэгтэй

Сүүлийн үед угаар мэдрэгчээ унтрааж орхисон тохиолдлууд маш их гарч байгаа бөгөөд үүнээс болж угаарын хийн хордлогонд өртөж болзошгүй юм. Тиймээс иргэддээ дахин, дахин сануулахад угаар мэдрэгчээ битгий унтраагаач гэж хэлмээр байна. Үүнээс хойш дахиад ч дулаарна. Хаврын улиралд салхи шуурга нэмэгдээд ирэхээр угаарын хийн хордлогын дуудлага нэмэгдэх хандлага үүсэж байна. Энэ хавар салхи шуурга ихтэй байх нь зөвхөн цаг агаарын асуудал бус, угаарын хийн эрсдэлд нөлөөлөх хүчин зүйл гэдгийг сануулья.

Урин цаг ирж, өдөр ирэх тусам цаг агаар дулаарч байгаа үед гэр байшингийн яндангийн таталт багасч, угаартах эрсдэл эрс нэмэгддэг. Тиймээс угаар мэдрэгчийн хэвийн ажиллагааг ханган, гэр доторх агаар сэлгэлтийг тогтмол хийж, зуух пийшингийн битүүмжлэлийг шалган, болзошгүй аюулаас урьдчилан сэргийлэхийг сануулж байна.  

Угаар мэдрэгчид: цэнхэр -аюулгүй шар-аюултай улаан-угаар ялгарч байна гэсэн дохио ирдэг. Гэрэл асахгүй байвал баттерейг нь солиорой. Угаар мэдрэгч та болон таны гэр бүлийн гишүүдийн угаартах эрсдлийн 24 цагийн МАНААЧ юм.